Historia fortu |
Pierwsze prace w miejscu obecnej lokalizacji fortu VIII Łętownia
armia austriacka rozpoczęła w 1854 r. W ciągu roku powstał siedmioboczny
szaniec numer 4. Wał z pozycjami dla artylerii i piechoty poprzedzała
fosa, dodatkowo przegrodzona drewnianą palisadą. W części szyjowej szaniec
pozbawiony był wału, w zamian zamknięto go podwojoną palisadą. Centrum
dzieła zajmował założony na planie krzyża blokhaus, zbudowany z drewnianych
bali pokrytych nasypem ziemnym. Pełnił on rolę koszar dla około 100 osób.
Ponadto w ścianach wykonano strzelnice pozwalające bronić się z wnętrza
budynku.
W roku 1855, tuż po zakończeniu budowy, szaniec wraz z pozostałymi ukończonymi
dziełami skasowano ze stanu twierdzy. Spowodowane to było poprawą stosunków
z Rosją. |
|
Rzut fortu w/g projektu z 1854 r. |
W wiedeńskim Kriegsarchive zachował się projekt modernizacji starego
szańca, najprawdopodobniej nigdy nie zrealizowany. Całą serię takich
projektów sporządzono w Dyrekcji Inżynierii Fortecznej w Przemyślu, kierowanej
w tym czasie przez generała majora Daniela Salis-Soglio. Jednym z jego
pracowników był Anton Werner.
Projekt zakładał dobudowanie poprzecznic do istniejących wałów, budowę koszar
i magazynów żywności i amunicji. Wszystkie planowane budynki miały mieć konstrukcję
ziemno-drewnianą. Korekcie miał też zostać poddany profil wału otaczającego dzieło. |
|
Rzut fortu w/g projektu z 1876-1877 r. |
W 1881 roku przystąpiono do budowy nowego fortu w miejscu przestarzałego
już szańca. Nowy fort zbudowano jako fort artyleryjski (fort, którego
głównym uzbrojeniem miała być artyleria w otwartych stanowiskach na wałach),
założony na narysie pięcioboku. Najprawdopodobniej projektantem fortu
był wspomniany Anton Werner, który przeforsował budowędzieła z wykorzystaniem
betonu. Opór przed zastosowaniem tego materiału spowodowany był niewielkim
doświadczeniem w jego użyciu oraz brakiem wyszkolonego personelu. Niewiedza
spowodowała wylanie budynków fortu z betonu i pokrycie ich ziemią bez
izolacji przeciwwilgociowej. Po pierwszych opadach okazało się, że stropy
przeciekają. Konieczne było odkopanie wszystkich budynków i położenie
izolacji, co znacznie podniosło koszty budowy fortu. |
|
Rzut fortu - stan na 1903 r. |
Dzieło otaczono głęboką, suchą fosą, wypłycającą się w
części szyjowej. Dodatkowymi przeszkodami przy przekraczaniu fosy była
sieć z drutu kolczastego oraz osłaniający drogę straży mur Carnota, ciągnący
się wzdłuż stoku . W centrum części szyjowej fosa otaczała dodatkowo
mur tworzący tzw. jaskółczy ogon z bramą wjazdową do fortu. Również w
szyi na zewnątrz fosy usypano wał, tworzący nieregularną basteję na zapolu.
Na odcinkach barkowych i czołowych fosa broniona była z trzech kaponier:
podwójnej na osi fortu i pojedynczych na barkach. Uzbrojenie kaponier
stanowiły karabiny w strzelnicach. Kaponiery wykonano jako monolityczny
odlew betonowy. Strzelnice ozdobiono boniowaniem. Szyjową część fosy
broniono ze strzelnic karabinowych w murze oraz umieszczonych bliżej
koszar strzelnic artyleryjskich. Jako uzbrojenia użyto dwóch przestarzałych
dział 15 cm M. 59. |
|
Szyjowy kompleks kazamatowy:
2 i 3. Hala wejściowa z pomieszczeniem studni
4. Korytarz
5. Wartownia
6. Areszt
7 i 8. Kazamata komendanta fortu
9. Prowizoryczny lokal opatrunkowy
10-13. Kazamaty załogi
14. Korytarz będący jednocześnie umywalnią
15. Ubikacja
16. Korytarz
17. Kazamata oficerska
18. Kuchnia
19. Magazyn prowiantu
20-23. Kazamaty załogi
24. Korytarz będący jednocześnie umywalnią
25. Ubikacja |
Budynek magazynu amunicji:
1. Ubikacja
2. Schron pogotowia
3. Przedsionek do magazynu amunicji
4. Wydawczy magazyn amunicji artyleryjskiej
5. Schron pogotowia
6. Ubikacja |
|
Mapa przedstawiająca okolice fortu VIII "Łętownia" z ok.
1900 r. |